HAURREN GAIXOTASUNAK: GOIZEGI JAIOTAKO HAURRAK

Sukarra umeetan


Zer egin umeek sukarra dutenean?


Umeei sukarra oso erraz igotzen zaie, beren ‘termostato naturala’ ez dagoelako oraindik erabat erregulatuta. Eta, sintoma bat besterik ez den arren, sukarra bereziki zaindu behar da umeetan, arriskuak baztertzeko.


Ez jantzi arropa gehiegi. Akats hori askotan egiten dute guraso eta aiton-amonek. Ez erabili mantarik, eta kontuz berogailuarekin.

Gela ondo aireztatu. Gelako leihoa egunean bizpahiru aldiz ireki, umea ez hozteko neurriak hartuta, noski.

Edaten eman umeari. Erraz deshidratatzen dira. Hori saihesteko eman likidoak (ura edo etxean egindako fruta-zukuak), 10 minututik behin.

Ur epeletan bainatu. Bere gorputzaren tenperatura baino 2-3 °C gutxiago dituen uretan, eta pixkanaka sartu bainu-ontzian.

Antitermikoak erabili. 38 °C-tik gora erabili aspirina, parazetamola edo ibuprofenoa, umeari egokitutako dosietan.

Freskatu umea. Bekokian, garondoan eta eskumuturretan ur hotzetan bustitako zapiak edo konpresak jarri, eta berotzen direnean berritu.

Medikuari abisatu. Zerrenda honetan azkena idatzi badugu ere, egin beharreko gauzarik garrantzitsuena da. www.Zientzia.net-eko artikulua

viernes, 18 de enero de 2008

GOIZEGI JAIOTAKO HAURRAK

Burua handiagoa dute proportzioan. Azala fin-fina, distiratsua; zainak eta arteriak agerian uzten dituela. Eta, tamainaz ere, haur arruntak baino txikiagoak dira. Erditze goiztiarra izan dute, eta orain kanpoan egin beharko diote aurre beren bizitzako unerik zailenari: barruko organoak heltzeari. Zenbaitek, ordea, ez du lortzen erabat garatzerik, eta horrek arazo etikoak mahaigaineratzen ditu: merezi ote du haien bizitza luzaraztea?
Animalia guztien artean gizakia da erditze goiztiarra jasateko gai den espezie bakarra. Arkume bat dagokion baino astebete lehenago jaioko balitz, hil egingo litzateke; barne-organoek oraindik ez dute beren kabuz lanean hasteko modurik. Ez daude guztiz helduta. Aldiz, badirudi gizakiak neurriak hartu dituela balizko erditze goiztiar baterako, 40 asteak bete aurretik ere haurra gai baita umetokitik kanpo bizitzeko.
Birikak azkar heltzea da berezitasun horren gakoa. Gizaki baten birikak prest daude 34-35. astetik aurrera bere kabuz arnasten hasteko. Ordura arte haurrak arnasketa plazenta bidez egin badu ere, gai da birikak oxigenoz bete eta husteko. Izatez, jaio aurretik hainbat aste ematen ditu haurrak umetokian organoak trebatzen. Amaren bidez jasotzen duen odolak oxigenoa dakar, baina haurrak toraxa mugitzen du ahal duen neurrian, eta biriketan likidoa sartu eta atera aritzen da jolasean. Jaiotze-unerako prest egon behar du.
Gure espeziearen pribilegio horri esker, 34. asteaz geroztik jaiotzen diren haur goiztiarrek ez dute tratamendu handirik behar izaten. Nahikoa dute inkubagailua bero mantentzearekin eta amaren jana eta laztanak jasotzearekin. Benetako arazoak 34 aste baino lehenago jaiotakoekin sortzen dira. Izan ere, organoak erabat heldu gabe dituztela jarri behar izaten dute martxan.